Nổi tiếng với nghề trồng lá dong gói bánh chưng, người dân ở làng Hữu Ái (xã Giang Sơn, huyện Gia Bình, Bắc Ninh) những ngày này đang hối hả vào vụ thu hoạch, chuẩn bị cho Tết Nguyên đán 2023.
Về thôn Hữu Ái những ngày giáp Tết, chúng tôi bị cuốn hút bởi màu xanh mướt của vùng trồng lá dong lớn nhất trong tỉnh này. Càng đi sâu vào làng, chúng tôi bắt gặp rất nhiều khu nhà vườn trồng lá dong san sát. Nhà ít cũng trồng một vài sào, nhà nhiều tới một vài mẫu. Dọc đường làng những ngày này, dễ dàng để bắt gặp hình ảnh người dân phân loại và thương lái đến tận nơi thu mua lá.
Tất bật chuyển những bó lá dong từ ruộng lên, bó cẩn thận chờ tiểu thương đến thu mua, bà Lương Thị Chiều, thôn Hữu Ái phấn khởi cho biết: “Nhà tôi có truyền thống trồng lá dong từ vài chục năm nay. Hiện, gia đình tôi trồng khoảng 5.000m2 lá dong. Năm nay thời tiết thuận lợi, lá dong to và đẹp nên được các thương lái từ khắp nơi về thu mua, giá cả cũng cao hơn so hai năm trước có dịch. Một bó lá dong loại đẹp với khoảng 100 tàu được bán với giá 85-90 nghìn đồng, loại 2 và 3 bán với giá khoảng 70 nghìn đồng và 50 nghìn đồng”.
Để thu hoạch lá dong, người dân sử dụng dao bổ cau cắt cuống lá sát gốc để ra tháng Giêng những lá non vẫn mọc được. Ngoài ra, những lá nào xấu không thể bán được người dân cũng cắt tỉa bớt. Lá dong sau khi được cắt từ vườn về sẽ được người nông dân phân loại tỉ mỉ theo 3 loại với những kích thước khác nhau từ to đến nhỏ, sau đó sẽ được thu mua và vận chuyển bằng xe tải đến các tiểu thương hoặc những người mua lẻ. Sau khi thu hoạch xong, người dân ở đây chỉ cần tỉa rễ, bón phân, chờ vụ mùa tiếp theo. Theo người dân địa phương, việc trồng lá dong không mất quá nhiều công chăm sóc. Đây cũng là nguồn thu nhập ổn định hằng năm của người dân trong làng.
Gia đình bà Lương Thị Chiều phấn khởi thu hoạch lá dong phục vụ gói bánh chưng dịp Tết Nguyên đán 2023.
Lá dong là một loại cây trồng có từ lâu đời ở làng Hữu Ái, hiện cả thôn có khoảng 60-70% hộ vẫn trồng lá dong chủ yếu trên đất vườn, đất ở của người dân với tổng diện tích khoảng hơn 46 ha. Cây lá dong cho thu hoạch quanh năm. Ngày thường, lá dong được cắt bán phục vụ gói xôi, gói bánh nếp… còn vụ chính là Tết Nguyên đán phục vụ gói bánh chưng. Theo những người dân nơi đây thì lá dong Hữu Ái là lá dong nếp, bầu lá tròn, mềm, dai, mặt dưới có màu xanh non, cuống lá dài, dễ phân biệt với loài dong rừng. Lá dong Hữu Ái gói bánh chưng sẽ cho màu xanh mướt tự nhiên, rất bắt mắt. Bên cạnh đó, còn giúp tăng thêm hương vị cho mỗi chiếc bánh, giúp bánh thơm, rền và lâu bị thiu, hỏng. Điều đặc biệt là lá dong Hữu Ái rất đều, chiều dài 50cm – 60cm, chiều rộng 25cm-35cm. Vì giống lá đặc biệt nên nhiều người dân ở khắp nơi cũng tìm về lấy giống, thế nhưng, khi trồng trên các vùng đất khác, lá dong không đạt được chất lượng như khi trồng ở Hữu Ái.
Ông Trần Văn Anh, Chi Hội trưởng Hội Nông dân thôn Hữu Ái chia sẻ: “Lá dong không chỉ mang lại giá trị kinh tế cho người dân thôn Hữu Ái mà loài lá ấy còn gợi nhớ về Ngày Tết cổ truyền có lá dong để gói bánh chưng xanh, nhắc nhớ về một truyền thống đẹp của người Việt. Đó cũng chính là một trong những lý do rất nhiều người dân nơi đây vẫn gắn bó với loài lá này qua hàng chục năm”.
Về tới Hữu Ái hôm nay, nhìn lá dong, nhìn những màu xanh trên mọi nẻo đường làng, hình ảnh người già, người trẻ tấp nập thu hoạch lá dong khiến chúng tôi như thấy ngày Tết cổ truyền đang cận kề với những niềm vui phơi phới.
